Restauratie orgel Trouwkerkje

ETTEN-LEUR - In het Trouwkerkje aan het Van Bergenplein in Etten-Leur vinden we een klein maar fraai pijporgel. Een orgel wat is opgesteld in een (voormalig) kerkgebouw lijkt op zich niet zo bijzonder. Of toch wel?

In de meeste kerken vinden we een pijporgel wat vooral gebruikt wordt om de kerkzang te ondersteunen. Zo ook in het Trouwkerkje, de voormalig Nederlands Hervormde Kerk aan het van Bergenplein te Etten-Leur. Maar in dit geval hebben we het niet zomaar over een gewoon kerkorgel, integendeel! Het orgel is van de hand van de Bredase orgelmaker Jacobus Zeemans die dit orgel in 1717 nieuw opleverde in opdracht van het toenmalige dorpsbestuur.

Op zich is dat wel bijzonder maar er zijn méér orgels te vinden die al een respectabele leeftijd hebben bereikt. Maar heel vaak zien we bij oudere instrumenten dat ze eigenlijk niet zo oud zijn als ze lijken. Er is pijpwerk verdwenen, vervangen of orgels zijn grotendeels “verbouwd” waardoor de oorspronkelijke waarde deels verloren is gegaan. Het orgel in het Trouwkerkje is in haar bestaan hiervan gevrijwaard. En dat maakt dit orgel erg bijzonder en binnen de nog aanwezige kerkorgels in Nederland een buitengewoon instrument.  Het betekent namelijk dat dit het énige instrument van de hand van Jacobus Zeemans is wat nog vrijwel in de oorspronkelijke staat is. Dus een instrument wat écht meer dan 300 jaar oud is!  Daar zijn er maar weinig van en in die zin is dit orgel uniek en heeft Etten-Leur een instrument met een grote historische waarde in huis. In de loop van de afgelopen eeuwen zijn er natuurlijk wel enkele aanpassingen geweest. Zo is vermoedelijk in 1806 het klavier vernieuwd en ook zijn er enkele registers bijgeplaatst of gewijzigd. Maar het staat vast dat de meeste orgelpijpen die nu nog steeds klinken van de hand van Zeemans zijn. Op dit moment worden alle orgelpijpen die zichtbaar zijn in het orgelfront door orgelmaker Henk van Eeken opnieuw voorzien van een dun laagje tinfolie. Dat geeft een fraaie, zilveren hoogglans waarmee het orgel natuurlijk een prachtige blikvanger wordt in de ruimte die op dit moment al tientallen jaren in gebruik is als trouwlocatie binnen de gemeente Etten-Leur. De grootste zes middenpijpen van het orgelfront waren ooit verguld wat wel vaker gedaan werd om een bepaalde rijkdom en status te laten zien. Er zijn bij de huidige restauratie inderdaad sporen van verguldsel aangetroffen op deze orgelpijpen. De Rijksdienst Monumentenzorg heeft dit nader onderzocht en inmiddels is het besluit genomen dat deze orgelpijpen in de oorspronkelijke staat mogen worden teruggebracht. Een eerbetoon richting de historische waarde en het oorspronkelijke werk van Zeemans! Naar verwachting worden alle werkzaamheden in de komende maanden afgerond.

Bronvermelding:  Dr. Frans Jespers, “Sieur Jacobus Zeemans”, heruitgave 2017.