Vlnr: Joost van Rijckevorse,Thomas Melisse en Mark Buijs. Foto: Johan Wagenmakers
Vlnr: Joost van Rijckevorse,Thomas Melisse en Mark Buijs. Foto: Johan Wagenmakers Foto: Johan Wagenmakers

Bijzonder en coronaproof uitje: De repatriëringsroute

Door: Johan Wagenmakers Algemeen

OUDENBOSCH - In 1945 kwamen na de bevrijding vele Nederlanders terug uit werk-en concentratiekampen. Velen waren ter goeder trouw, maar er zaten zeker ook collaborateurs en NSB’ers tussen. Het voormalige jongensinternaat Saint Louis was daarbij een van de zogenoemde Nationale Ontvangst Centra. Per trein kwam men in Oudenbosch aan, waarna men gekeurd en gescreend werd alvorens de reis huiswaarts kon worden vervolgd. De route die men destijds aflegde is in beeld en geluid zorgvuldig gereconstrueerd en kan vanaf komend weekend worden herbeleefd.

Het idee is afkomstig van Mark Buijs, geschiedeniskenner en historisch geweten van Oudenbosch. “In mijn collectie foto’s van Saint Louis zat een stapeltje waarbij groepjes mensen als het ware in oorlogsomstandigheden door de gebouwen trekken. Naast foto’s zat er ook een boekje van Broeder Majella bij. Hierin bleek nauwkeurig beschreven wat er in die maanden na de bevrijding in het internaat plaatsvond. Met dit bijzondere, vrijwel onbekende verhaal moest ik iets gaan doen,” vertelt hij. Het project werd opgepakt door de gemeente, Visit Halderberge en Fort Producties. In het Arboretum werd de route vorige week officieel geopend.

Pad van vreugde en verdriet

De route begint bij het lindenlaantje van het Arboretum, in de volksmond bij de oudere Oudenboschenaren ook wel bekend als het ‘pad van vreugde en verdriet’, omdat vanuit het station onze landgenoten hierlangs kwamen. De gidsen vertellen het verhaal vanuit een oude koffer, die symbolisch staat voor hetgeen men in die tijd bij zich had. Op negen verschillende plaatsen wordt aan de hand van door Wendy van de Ven getekende panelen en door Fort Producties ingesproken geluidsfragmenten het verhaal vertelt, waarbij men de route van destijds volgt. “De originele teksten van de gevonden documenten hebben we gebruikt om het verhaal zo authentiek mogelijk te houden,” zegt uitvoerder van het project Joost van Rijckevorsel namens Fort Producties.

Gewelven

“De staat heeft de gebouwen van Saint Louis verordonneerd, maar de broeders regelden de opvang en afhandeling zelf. Uit de trein komend hadden de mensen géén idee waar ze naartoe gingen en wat hun te wachten stond,” vertelt gids Erwin onder meer. “NSB’ers dachten er tussendoor te glippen en er zo mee weg te komen, maar deze werden er bij de screening uitgevist en in de gewelven onder de cour gevangen gezet.” Meer dan 12000 mensen, waaronder 1841 vrouwen, 350 kinderen en 301 vreemdelingen, waarmee zeer waarschijnlijk mensen bedoeld waren die niet de Nederlandse nationaliteit hadden, werden volgens de gegevens van Broeder Majella op deze manier in de maanden rondom de bevrijding van Nederland in Oudenbosch opgevangen en gecontroleerd. Was alles goed dan mocht men vier dagen later door ‘de poort van de vrijheid’ aan de Markt, schuin tegenover de Basiliek, om per vrachtwagen echt naar huis vervoerd te worden.

Boeken

Dit voor velen onbekende verhaal kan men tijdens de Open Monumentendagen zien en horen tijdens een wandeling met de gidsen van Saint Louis door de tuinen van het Arboretum en langs de panden van Saint Louis. Te boeken via www.visithalderberge.com [n]



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief