Brabantse muts uit overgrootmoeders tijd duikt op bij de Kringloop

ZEVENBERGEN - Het is toeval, dat Cees Machielsen - (vrijwilliger) bij de tijdelijke Kringloopwinkel van Hartverwarmend Actief in de Molenstraat - overtollige boeken op gaat halen bij een oudere dame in Klundert. Behalve boeken blijkt er nog meer overtollig huisraad te zijn. Even twijfelt de mevrouw of zij de bijzondere muts uit vroeger tijden wel naar de kringloop zal doen. Cees suggereert, dat zij hiermee de Heemkunde Kring erg blij kan maken. Daar heeft ze vrede mee.

Bij het museum van de Heemkundekring Willem van Strijen, dat inmiddels Museum Zevenbergen heet, zijn ze blij verrast. 

Coby: “Dit is een mooie toevoeging aan onze collectie. Met dit exemplaar kunnen we kinderen ook laten voelen aan de fraai geborduurde stof”. Piet en Coby Ooijen maken deel uit van het klederdrachtgezelschap, daarnaast zijn zij net als zo’n 30 vrijwilligers erg betrokken bij de uitgebreide collectie voorwerpen uit vroeger tijden. Coby weet van alles te vertellen over de muts, de tradities en de honderden variaties.

Hoofdtooi als statussymbool

Coby: “Dit exemplaar komt oorspronkelijk uit het Markiezaat van Bergen op Zoom. Deze muts bestaat uit twee delen: de gewone muts, die gedragen wordt als je boodschappen gaat doen en de kroezel (kroon) komt daar bovenop als je naar de dokter, pastoor of naar hoger geplaatste personen gaat. 

Aan de kleur van de band naar de kin kan men zien, waar iemand vandaan komt. Blauw voor het Markiezaat Bergen op Zoom en wit als je uit de Baronie Breda komt. Dan zit er ook nog een betekenis in de breedte van de kroezel. Is die breed dan is iemand getrouwd en als die smaller is, dan wijst dat op een ongetrouwde juffrouw. In de betere kringen is de muts een hoofdtooi, waaraan je kan zien of je rijk of arm bent”.

Ondermuts met blesjes

Coby vervolgt: “Onder de muts wordt altijd een zwarte ondermuts gedragen om de bovenmuts schoon te houden. Het haar heeft veel te lijden, waardoor veel vrouwen kalend worden. De oplossing daarvoor is een ondermuts met blesjes (krulletjes) eraan, die dan onder de muts uitsteken. Bij bijzondere gelegenheden wordt er een grotere hoofdtooi gedragen: een poffer in plaats van de kroezel. En ’s-avonds natuurlijk een slaapmutsje. We hebben het wel over een eeuw of wat geleden”.

Munt geslagen

In 1996 is er in Noord-Brabant zelfs een speciale munt ‘de poffer’ geslagen met de beeltenis van een Brabantse Schone met de historische poffer als hoofdbedekking. De babyboomgeneratie (1945-1955) herinnert zich nog wel de populaire serie Swiebertje op tv met Saar de huishoudster met haar typische dienstbode muts, klein rond mutsje geheel van wit tule met dubbele geplooide stroken onder haar kin gestrikt. 

Het museum hoopt dat bezoekers de muts binnenkort kunnen bewonderen. Kijk daarvoor op www.heemkundezevenbergen.nl. Daar staat alles indien het museum weer open mag.[n]