Nienke met dochters Marjan en Liesbeth, na 40 jaar terug in Polen-Krakow
Nienke met dochters Marjan en Liesbeth, na 40 jaar terug in Polen-Krakow Foto: Nienke Noteboom

40 jaar Stichting de Westhoek helpt Polen: Nienke reist na tientallen jaren terug

Door: Angelique van de Reijt Algemeen

KLUNDERT - Precies 40 jaar geleden, op 7 januari 1982 werd de eerste vergadering gehouden in het stadhuis van Klundert, vertelt Nienke Noteboom, ook wel “de moeder van Polen genoemd. In december 1981 vielen de eerste Russische wagens met veel machtsvertoon Polen binnen.

Er vielen doden, er heerste een kille donkere oorlogswinter zonder een sprankje hoop. De Polen verzetten zich tegen de inval. Daardoor hadden ze niets: lege winkels, geen kleding, geen spullen, pure armoede. De westerse wereld was Polen niet vergeten en leefde mee met de getroffen buren. Zij waren toch de bevrijders die ons in de Tweede Wereldoorlog geholpen hadden? Het Westen ging helpen. Er werden overal acties opgezet om Polen te helpen. Het Rode Kruis coördineerde.

In Klundert was net het carillon geopend door toenmalige minster president Van Agt en vanuit “Comité Klundert helpt Polen”. Na oproepen in de media gaf de Klundertse bevolking gul. In een paar weken tijd was er al 23 .000,00 gulden en een grote hoeveelheid goederen bijeen gebracht. Op 28 januari vertrok de eerste vrachtwagen met chauffeurs Ad Rijnart en Wim Schadee naar Polen.

Een barre tocht naar Dzierzoniow waar de goederen afgeleverd werden in de kerk en in een weeshuis. Vanaf het tweede transport ging Nienke mee naar Polen. Altijd Ad aan het stuur. Zo gingen er, jaar in jaar uit, soms wel 2 transporten. Via West en Oost-Duitsland met strenge soms corrupte grenscontroles richting naar Polen. Bellen naar huis bij de oostwestgrens Helmstedt want daarachter was weinig verbinding meer. Naast Dzierzoniow werd de volgende jaren ook gereden naar Krakow en veel omliggende plaatsen.

Warm onthaal

Altijd een warm onthaal bij de mensen daar en ze waren o zo dankbaar. “Spraken alleen Pools en Russisch en was dan handen en voetenwerk om elkaar te verstaan, maar we kwamen er altijd wel uit”, vertelt Nienke. Al snel werd “de Klundert helpt Polen om gezet in “stichting de Westhoek helpt Polen”, want ook in andere kernen ging men volop meehelpen met het inzamelen van goederen. “Ik heb meer geleerd van Polen dan de Polen van mij”, zegt Nienke. Ondanks dat ze veel armoe kenden is hun gemeenschapszin, hun hechte sociale en culturele leven en hun gastvrijheid beter ontwikkeld dan in Nederland.

“De gemeentesecretaris Frans Hermans was echt een succesfactor achter deze acties. Hij schreef alles op en maakte notulen en vrachtbrieven. Dat was de kracht. Ik vond ook dat het hele comité het met eigen ogen moest zien . We gingen verschillende keren met de hele groep. Maakten foto’s en konden hier weer vertellen hoe de situatie daar was.” In 1992 wilde het gemeentebestuur van Klundert een vriendschapsband beginnen met een plaats in Polen. Het werd Jaworze. Burgemeester Sizoo ondertekende de “letter of intent”in het bijzijn van gemeentebesturen van Jaworze en Klundert. Zij konden de gulheid en de gastvrijheid van Polen ervaren. 

Ook kwamen Poolse dansgroepen en muziekgezelschappen naar Klundert voor diverse culturele uitwisselingen. Later op politiek vlak legden burgemeesters van Jaworze meermalen een werkbezoek af in Klundert en leerden daarbij veel over boerderijen, vuilverbranding, recycling, groenbeheer en bestuur. De jaarlijks transporten werden steeds gespecialiseerder en gerichter, Er werden ziekenhuisbedden, apparatuur, insuline, verpleegkundig materiaal, operatiemateriaal, vitamines en medicijnen gebracht. Toen de situatie na ruim 15 jaar beter werd, was de kennis vooral op kennis, cultuur en bestuursniveau

Orde van Verdienste

Nienke benadrukt nog dat de pers veel aandacht besteedde aan de reizen. Zodoende bleven mensen goed op de hoogte en gaven graag omdat ze wisten dat het terecht kwam. Nienke zelf kreeg voor haar werk een hoge onderscheiding van de Republiek Polen, de Orde van Verdienste, ondertekend door Walenza en uitgereikt door de Poolse ambassadeur . “Prachtig”, zegt ze maar relativeert meteen. “Alleen kun je niet veel. Deze hele episode is met zo ontzettend veel mensen tot stand gebracht. Daar ligt de kracht.”. In oktober is Nienke terug geweest met dochters Marjan en Liesbeth .Fijn om weer oude bekenden te ontmoeten. Goed om te zien dat de welvaart is aangetrokken, dat Polen volop ontwikkelt en het economisch beter gaat.

Wijlen Ad Rijnart en Nienke Noteboom


Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief