Aan de keukentafel met Bas Antonissen: ‘Mijn bedrijf matcht met de consument die ik bedien’

ROOSENDAAL - Bas Antonissen, beter bekend als Boer Bas, runt samen met zijn vader en moeder een biologische varkensboerderij aan de Bernhardstraat in Rucphen. Enkele jaren geleden kwam Bas, samen met zijn ouders, voor een dilemma te staan. Gaan we uitbreiden? Of gaan we iets anders doen. Bas koos voor het laatste en plukt daar nu de vruchten van.

Bas, kan je uitleggen wat destijds het dilemma was?

Ja, mijn vader had een varkensboerderij van 150 zeugen en zo’n 1000 vleesvarkens. Toen kwamen er nieuwe regels, waarbij boeren verplicht werden om 45 procent van hun ammoniakuitstoot te reduceren. Dat kan op twee manieren: of je gaat 45 procent minder varkens houden óf je gaat luchtwassers installeren. Die halen tot 85 procent van de ammoniak uit de lucht, maar dat is wel een flinke investering. Omdat de luchtwassers veel meer reductie opleverden dan verplicht was, kregen boeren de kans om extra varkens te nemen. We hadden dan ook een plan liggen voor 700 zeugen. Dat zou beteken dat we ieder jaar 18.000 biggen zouden hebben. 

Dat is een flinke uitbreiding. Toch koos je ervoor om dat niet te doen. Waarom?

Een jongerencoach heeft destijds tegen mij gezegd: ‘Bas, is dit het soort bedrijf dat je over vijftien jaar alleen wil runnen? Ben je daar niet veel te creatief voor?’ Hij heeft me eigenlijk een spiegel voorgehouden en ik wist al snel dat ik dat niet wilde. Ik ben teruggegaan naar mijn pa en ma en gezegd dat ik het niet wilde. Toen moesten we op zoek naar iets anders en toevallig kwam De Groene Weg op ons pad en zij zijn de biologische keten waar wij aan leveren. De schakel tussen de boer en de biologische consument. Op school werd over biologisch nogal lacherig over gedaan. Dat waren de ‘geitenwollensokken’-types. Maar we zijn ons erin gaan verdiepen en we merkten dat biologische boeren een hoge arbeidsvreugde kennen. We zagen onszelf dat best wel doen. Dus in plaats van te groeien, zijn we toen kleiner geworden. We hebben nu nog maar 80 zeugen in plaats van 150.

De jongerencoach zei dat je té creatief was voor zo’n groot bedrijf. Hoezo?

Wij hebben altijd alles geregeld van A tot Z. De biggen worden hier geboren, grootgebracht en gaan vanaf hier door naar de slacht. Als je zo’n groot bedrijf hebt, dan kan dat eigenlijk niet meer. Je gaat dan met tussenschakels werken en wij zouden dan alleen nog maar bezig zijn met één ding. Ik ben bijvoorbeeld ook bestuurlijk actief binnen De Groene Weg en ik doe er nog een heleboel dingen naast. Die afwisseling maakt voor mij het werk leuk en als je zo’n groot bedrijf hebt, dan kan dat niet meer.

Er wordt veel gesproken over boeren en er lijken steeds meer regels bij te komen. Heb je nooit gedacht: ‘Laat ik er maar helemaal mee stoppen?’

Nee, daar is het vak veel te mooi voor. Ik vind mijn rol als boer ontzettend leuk. Ik mag aan het begin staan van iemands stukje varkensvlees. Als iemand dat moet doen, laat mij het dan maar doen. Boeren zien zichzelf sowieso niets anders doen. Mijn pa gaat echt niet iets anders doen. Hij zou strijdend ten onder gaan. Het gevoel van een boer zit vaak diep hè. Je hebt soms boeren van de zevende generatie. Zij dragen die andere generaties mee op hun rug. Dan kan je niet zeggen: ‘Ik stop ermee’. Deze boerderij blijft altijd bestaan, maar ik laat wel graag zien wat we hier doen.

Je ontvangt regelmatig mensen op de boerderij, is dat de reden?

Ja, ik kan niet tegen die anonimiteit. De consumenten van de kiloknallers zijn niet de mensen die ik als consument wil hebben. Vlees is geen wegwerpproduct. Een actie als 3 halen, 2 betalen heeft invloed op het welzijn van de dieren. Ik wil de mensen graag laten zien wat wij hier doen, zodat mensen ook gaan beseffen dat het anders kan. Ik kan dan meteen uitleggen waarom ons vlees duurder is. Wat wij doen is namelijk de meest toegevoegde waarde voor het leven van een varken in Nederland. Daar zit een prijskaartje aan. Wil je dat niet betalen, dan zou ik bijvoorbeeld minder stro voor ze neer moeten leggen of dan mogen ze niet meer buitenlopen. Zo maak je je vlees goedkoper, maar dat wil ik niet en gelukkig onze consumenten ook niet. Mijn bedrijf matcht met de biologische consument die ik bedien.

Waar zit voor jou de uitdaging de komende vijf jaar?

Ik denk dat mijn grootste uitdaging gaat zijn dat ik het bedrijf zo moet inrichten dat ik het straks zonder mijn ouders ook nog kan doorzetten. Ik heb niet de ambitie om groter te worden. Ik ben tevreden als ik over vijf jaar niet nog eens 100 varkens erbij moet hebben om hetzelfde geld te verdienen. Ik heb hoop dat de markt meebeweegt, maar er zullen vast ondernemers zijn die zeggen: stilstand is achteruitgang. Ik probeer er wel dingen naast te doen. Zo promoot ik het biologisch boeren en ik denk zelf aan iets als ‘Boer Bas voor de klas’ om kinderen al op jonge leeftijd iets te leren over het boerenleven. Ik ben heel goed in extra werk vinden, maar het moet uiteindelijk ook wel iets opleveren.

Zie je jezelf als een goede ondernemer?

Nee, nog niet... Ik heb veel respect voor mijn pa, want hij laat mij enorm vrij. Hij vindt dat ik zelf tegen uitdagingen aan moet lopen en die moet ik dan ook zelf oplossen. Hij houdt me nooit de hand boven het hoofd, ondanks dat mijn fouten hem ook geld kosten. Hij heeft me bijvoorbeeld ook nooit ‘s ochtends uit bed geroepen. Hij zegt dan gewoon: ‘Jij wil een boerderij runnen. Dan kom je er ook zelf maar uit wanneer je dat wil.’ Hij laat me op mijn bek gaan, zodat ik ervan kan leren.

Welke eigenschappen moet je hebben als ondernemer?

Je moet altijd op jezelf vertrouwen en in jezelf geloven. Daarnaast moet je ook alleen advies vragen aan mensen die je serieus advies kunnen geven. Ik spar met collega’s en mijn vader, maar ik moet bijvoorbeeld niet mijn tante om raad gaan vragen. Dan krijg je wel advies, maar daar heb je weinig aan. Daarnaast moet je je sterke en zwakke punten weten. Ik zal nooit zelf de administratie doen, omdat ik weet dat ik dat niet kan. Als ik dat één jaar zou doen, zou daarna iemand puin moeten ruimen.

Laatste vraag alweer: Met wie zou jij wel eens aan de keukentafel willen zitten?

Dat is Jim Rohn. Een business filosoof die hele interessante boeken heeft geschreven. Hij heeft mijn mindset in de afgelopen jaren wel echt uitgedaagd. Hij had zelf ook een boerderij voor de leut. Ik ben wel benieuwd naar zijn kijk op onze Nederlandse manier van boeren.