‘Dementie is veel meer dan vergeetachtigheid’

RUCPHEN - Gerben Jansen, Senior Casemanager Dementie bij Thuiszorg West Brabant, was betrokken bij het onlangs uitgezonden televisieprogramma ‘Restaurant Misverstand’. Chef-kok Ron Blaauw en presentator Johnny de Mol deden dat voor de camera, terwijl Jansen achter de schermen adviseerde. Doel van het programma was vooral om mensen met dementie zo lang mogelijk actief in de samenleving mee te laten doen. 

“Dementie is een verzamelnaam voor zo’n 50 verschillende ziektebeelden”, begint Gerben Jansen. “Mensen denken vaak dat het alleen maar over vergeetachtigheid gaat, maar het is veel meer dan dat. De veranderingen in het gedrag die bij de cliënt met dementie optreden, zeggen heel veel over het ziektebeeld.” Hij koppelt dat aan de bekendste vorm van dementie: Alzheimer. “Professionals duiden die vorm altijd in de richting van de cliënt en van de mantelzorger. De cliënt heeft Alzheimer en de mantelzorger lijdt eraan.”

Voorbeeld

“Rucphen presenteert zich als een Dementie Vriendelijke Gemeente. Dat houdt onder andere in dat de omgeving, maar ook de samenleving, moet leren omgaan met dementie. Dat vraagt om herkenning van verschijnselen bij het ziektebeeld.” De casemanager geeft aan dat het voor veel mensen ook een taboe is om er over te praten. Zelfs cliënten zijn soms in staat om zich ‘beter voor te doen’ dan ze in wezen zijn. “In de twintig jaren dat ik op dit terrein werkzaam ben, heb ik alle ‘trucs’ van cliënten leren kennen. Soms bagatelliseert de cliënt zijn of haar eigen situatie. Daar moet je dan op een vriendelijke manier mee om zien te gaan.”

Verdeling

De contacten die de casemanagers hebben, zijn allemaal huisarts gebonden. Iedere fulltimecasemanager heeft zo’n 50 tot 70 cliënten die uit het bestand van één huisarts komen. “Er wordt vooral ingestoken op begeleiding in de thuissituatie, zolang dat uiteraard veilig kan.” Jansen geeft aan dat alle partijen er baat bij hebben dat je als casemanager zo vroeg mogelijk bij het ziekteproces betrokken wordt. “Een belangrijk deel van mijn werk bestaat uit het observeren van de thuissituatie van cliënt en mantelzorger. Op grond daarvan kan ik mensen ondersteunen door ze te verleiden om noodzakelijke zorg te accepteren.”

Corona

“Wat het corona-virus onder andere heeft aangericht bij cliënten met dementie is het verlies van de structuur waaraan men gewend was. De omgeving van de cliënt moest voorzichtigheid betrachten, terwijl die cliënt niet begreep waarom het zo gebeurde. De dagindeling was volledig veranderd. Dagopvang, sport en andere activiteiten vielen weg, en dat maakte het voor cliënt en mantelzorger alleen maar moeilijker”, benoemt Gerben Jansen het dilemma dat ontstond. “Iedereen moest thuisblijven, terwijl niet duidelijk was waarom dat zo was.”

Mantelzorger

Jansen benadrukt dat het als casemanager belangrijk is zowel het gedrag van cliënt en mantelzorger in de gaten te houden. “Als er teveel van de mantelzorger wordt verwacht, dan wordt deze overvraagd, maar het kan ook zo zijn dat de mantelzorger zelf alles uit handen neemt. In beide gevallen zorgt dat voor een spanningsveld, wat voorkomen moet worden.”