75 Jaar Bevrijding: 'We willen deze begraafplaatsen op de kaart zetten'

BERGEN OP ZOOM - Ook de Brabantse Wal herdenkt en viert 75 Jaar Bevrijding. De gemeenten Woensdrecht, Steenbergen en Bergen op Zoom doen dat met allerlei activiteiten. In dat kader brengt Weekblad de Bode in samenwerking met stichting Bevrijding Brabantse Wal wekelijks een bijzonder verhaal over mensen en gebeurtenissen tijdens de oorlog en na de bevrijding. In deze derde aflevering komt Martin Stumpel aan het woord. Hij en zijn collega's onderhouden de Canadese en Britse begraafplaatsen in Bergen op Zoom.

Het is momenteel hard werken. Martin Stumpel en zijn collega-tuinmannen willen dat de begraafplaatsen er piekfijn uitzien bij de herdenkingen op zaterdag 26 en zondag 27 oktober. “Ik doe het met trots en veel toewijding”, zegt hij over zijn werk.

Advertentie

Stumpel is al zeventien jaar hovenier van de erevelden aan de Ruytershoveweg in Bergen op Zoom. Hij stuitte destijds per toeval op de advertentie van de Commonwealth War Graves Commission (CWGC), de wereldwijde organisatie die de begraafplaatsen en monumenten voor de 1,7 miljoen gesneuvelde militairen uit de Gemenebestlanden beheerd. “Ik schreef een brief, hoorde daarna maanden niets, maar kreeg toen opeens een telefoontje of ik op gesprek wilde komen.”

Waarderen

Stumpel, die is opgeleid tot hovenier, kon beginnen. Hij heeft er daarna nooit meer aan gedacht om weg te gaan. Elke dag zorgt hij dat de graven van de 1284 Britten, de 968 Canadese militairen, de 150 geallieerde soldaten uit andere landen zoals Polen, België en Nederland en het gras en groen eromheen er tiptop uitzien. “Ik vind het een ontzettend mooie job om voor deze organisatie, op deze bijzondere plek te werken. Je doet het voor de jongens en hun nabestaanden. Gelukkig horen we van bezoekers vaak dat het er zo goed bij ligt. Bijna elke dag komen er mensen uit Canada en Engeland kijken, vaak kleinkinderen, neven en nichten. Dat brengt altijd veel emoties met zich mee.”

Droog

Het beheer is niet altijd makkelijk. Zo hadden de begraafplaatsen vorig jaar veel te lijden onder de droogte. Het gras verdorde en duizenden planten bezweken door een gebrek aan water. "Dit jaar is het ook droog, maar het gaat gelukkig beter. Toch blijf ik het spannend vinden of alles er straks goed bij ligt."

Doolhof

De tuinman vindt het goed dat er dit jaar extra veel aandacht is voor de Tweede Wereldoorlog en de Slag om de Schelde in het bijzonder. Door de viering van 75 Jaar Bevrijding hoopt hij dat meer mensen en scholen de begraafplaatsen zullen bezoeken. "We zijn sowieso heel hard bezig om het op de kaart te zetten", zegt de tuinman. Sinds kort is er ook een Dilemma Doolhof, tussen de Britse en Canadese begraafplaatsen. Het initiatief van Brabant Remembers staat er sinds dit jaar en stelt bezoekers voor moeilijke keuzes, die mensen in de oorlog moesten maken. Ook is er op een kerstavond een lichtjesavond, die druk wordt bezocht.

Op de plek waar het doolhof staat moet een ontmoetingscentrum verrijzen waar mensen meer informatie moeten krijgen over de gebeurtenissen in de oorlog en ze, zoals de naam doet vermoeden, elkaar kunnen ontmoeten. “Ik weet dat veel partijen daar ontzettend hard mee bezig zijn, maar dat het veel geld kost. Ik hoop dat het er komt, want dan kun je nog meer doen.”

Leeftijden

Tijdens zijn werkzaamheden kijkt Stumpel regelmatig naar de namen op de graven. “Ik word er nog steeds stil van als je de leeftijden op de stenen ziet. Die jongens waren zo ontzettend jong en zijn gestorven voor onze vrijheid.”

Kijk voor alle activiteiten in het kader van 75 Jaar Bevrijding op www.bevrijdingsbrabantsewal.nl. Meer info over de Commonwealth War Graves Commission op www.cwgc.org.