Het mysterie van het leren: een boek over een klein stofje met grote betekenis

MIDDELBURG - Wij allemaal, jong of oud, leren dagelijks van alles. Jarenlang heeft de Middelburger Ben Daeter onderzocht wat leren nu eigenlijk is. Hij ontdekte dat een uiterst klein stofje, myeline, in de hersenen daarbij een belangrijke rol speelt. Deze stof zit om onze zenuwdraden en isoleert deze. Je kunt het vergelijken met de isolatie in een elektriciteitkabel; die isolatie zorgt ervoor  dat de stroom op zijn plaats van bestemming aankomt. Zo zorgt myeline ervoor dat opdrachten vanuit de hersenen onderweg niet verloren gaan. 

Daeter kwam op het spoor van die myeline door de Amerikaanse wetenschapper Daniel Coyle, die aantoonde dat we zelf iets kunnen doen om myeline aan te brengen. Neem het voorbeeld van het jongetje dat zo graag een prima voetballer wil worden. Zijn hersenen geven dan de opdracht om alle zenuwdraden die iets met voetballen te maken hebben met myeline te isoleren. Maar er is meer nodig. Je moet iets niet alleen maar willen, je moet er ook iets voor doen. Het ventje moet niet alleen naar voetballen kijken en er van dromen een groot voetballer te worden, maar zal zelf ook veel moeten oefenen. Dat geldt voor iedereen: als je iets wilt bereiken moet je er veel voor doen. Men spreekt wel over de 10.000 regel: om ergens goed in te worden moet men in het algemeen wel 10.000 uur oefenen. Nu kan men iets wel graag willen en ook veel oefenen, je zult toch nog weinig bereiken als dat zo maar in het wilde weg gebeurt. Het voetballende ventje moet ook goed gecoached worden, zal bijvoorbeeld moeten leren stapje voor stapje beter te worden in dat voetballen.

Als iets fout gaat
Dit alles legt Ben Daeter in zijn zojuist verschenen boek Het mysterie van het leren haarfijn uit, met veel voorbeelden en voor iedereen begrijpelijk. Hij besteedt  ook grondige aandacht aan de vraag wat er gebeurt als die myelinevorming niet goed meer gaat. We kennen allemaal wel mensen met Multiple Sclerose (MS) of de ziekte van Alzheimer. Bij MS is de myeline beschadigd en kunnen boodschappen niet goed meer doorgegeven worden. Allerlei klachten kunnen het gevolg zijn: slecht zien, coördinatieproblemen, onduidelijke spraak, extreme moeheid en spasmen. De ziekte van Alzheimer is niet minder erg. Ook daarbij is de isolatie verstoord en dat kan als gevolg hebben: dingen steeds minder goed kunnen onthouden of begrijpen, moeite met communiceren en redeneren, terugtrekken uit sociale contacten. Voor deze mensen kunnen mentale oefeningen van groot belang om de ziekte wat te vertragen.

Nuttig boek
Voor wie is dit een belangrijk boek? Eigenlijk voor iedereen, want iedereen heeft met leren te maken. Nuttig voor iedereen die wil openstaan voor nieuwe inzichten van betekenis voor opvoeding en onderwijs. In het bijzonder denkt Daeter aan ouders met lerende kinderen; leerkrachten (ook de toekomstige) die nauw betrokken zijn bij leerprocessen en motivatie van kinderen; coaches op allerlei gebied, verzorgenden, artsen en iedereen die veel ziekteprocessen beter willen begrijpen. Kortom, een zeer interessant en nuttig boek voor veel mensen.

Ben Daeter. (2022). Het mysterie van het leren.