Eugène Jansen met zijn boek over de Kabeljauwpolder.
Eugène Jansen met zijn boek over de Kabeljauwpolder. Foto: José van der Wegen

Eugène Jansen schrijft boek over Kabeljauwpolder

Door: Britta Janssen Algemeen

HOOGERHEIDE – Vier boeken schreef hij al, Eugène Jansen, en nu is zijn vijfde een feit. Het heet ‘De Kabeljauwpolder, een schilderij’. De titel verraadt deels het motief voor het boek, want het was een schilderij van de Antwerpse meester Horemans II dat mede de aanleiding vormde voor het boek. Een boek dat bij liefhebbers van lokale geschiedenis zeker in de smaak zal vallen.

Eugène Jansen is zelf zo’n liefhebber. Hij is betrokken bij Heemkundekring Het Zuidkwartier, houdt van antiek, archeologie en met name van polders. Hij groeide zelf op in de Ossendrechtse polders en drie van zijn eerder uitgegeven boeken gaan over de polder. Maar de Kabeljauwpolder bleef lang buiten beschouwing. “Ik vond in een oude catalogus die ik ooit had gekocht op een boekenverkoop in het Vlaamse Ekeren een foto van een schilderij van de Antwerpse schilder Horemans II. De catalogus hoorde bij een tentoonstelling over de Sint Michielsabdij in Antwerpen. Op het schilderij wordt een overeenkomst gemaakt tussen de Sint Michielsabdij en de bedijker Cornelis de Winter, waarbij de inpoldering van de Nieuwe Noordlandpolder, destijds ook wel Cabeljauwpolder, het onderwerp was. Het werk van Horemans II werd gemaakt in 1776, acht jaar na de uiteindelijke bedijking van de polder in 1768. Toen ik de foto weer vond na een aantal jaren, ging het kriebelen om de ontstaansgeschiedenis van deze polder ook onder de aandacht te brengen.”

Archieven

Uiteindelijk duurde het nog zo’n anderhalf jaar voor het boek gereed was. “Bij mijn vorige boeken kon ik nog terecht voor informatie bij het archief in Bergen op Zoom, maar voor de Kabeljauwpolder moest ik naar Averbode, het rijksarchief in Beveren en ook naar het waterschap in Breda. Ik heb geen auto, dus ik ben mede afhankelijk geweest van anderen voor het vervoer.” Alle bezoeken aan de archieven leverden uiteindelijk wel resultaten op, al was het uitzoeken geen gemakkelijke opgave. “Het is dat de Kabeljauwpolder qua gronden deels eigendom was van de Sint Michielsabdij, anders was er veel minder informatie geweest. Maar mede door mijn eerdere boeken over de polders is het ook gemakkelijker om verbanden te leggen tussen bepaalde informatie.”

Smeuïg

De bedijking van de Kabeljauwpolder kent een lange aanloop. “In 1650 was er al sprake van een bedijking, maar in 1682 brak de dijk door. Mede dankzij de ‘vrouwe van de Zuidpolder van Ossendrecht’, Maria van Aerssen, zij zorgde mede voor de bedijking van de Zuidpolder, wordt er in 1767 alsnog een akkoord getekend tot bedijking. Dat gebeurde in 1768. Er werd een nieuwe dijk aangelegd aansluitend aan de Zuidpolder van Ossendrecht en in Zandvliet aan de Zeedijk (Armendijk) van de Noordlandpolder.” In het boek wordt het hele verhaal en de ontstaansgeschiedenis van de Kabeljauwpolder uitgebreid in woord en beeld in kaart gebracht. “Ik heb voor zover mogelijk alle namen van de betrokkenen genoemd. Dat maakt het ook leuk en herkenbaar voor mensen om te lezen. Uiteraard zitten er ook wat smeuïge verhalen van vroeger tussen, zoals over Kees de Schoijer, rond 1700 de schrik van de streek. En door de indijking van de Kabeljauwpolder werd bewoning mogelijk in en nabij de polder, met onder meer herberg-boerderij De Kabeljauw, van waaruit veel gesmokkeld werd, diverse caféruzies in de vele cafés, maar ook het douanekantoor en tramstation van de Kabeljauwpolder en het ontstaan van Café De Leeuw van Vlaanderen komen aan bod.”

Het boek ‘De Kabeljauwpolder, een schilderij’ is onder meer verkrijgbaar bij Primera Hoogerheide, Bakkerij Wilbrink in Hoogerheide en Non Plus Ultra in Woensdrecht en kost 14,50 euro.

BIJDRAGE JOSÉ VAN DER WEGEN



Blijf op de hoogte van het lokale nieuws uit jouw regio met onze dagelijkse nieuwsbrief