‘De Krabbebossen voor velen onderdeel van hun leven’

ZUNDERT - ‘Van bleekneusje naar bengel’. Onder die noemer is zondag in cultuurhistorisch centrum De Weeghreyse officieel een expositie geopend over de bijna 87-jarige historie van De Krabbebossen in Rijsbergen, het kleuterhuis dat later uitgroeide tot jeugdzorginstelling. Oud-medewerker John Jacobs, algemeen secretaris van Stichting Erfgoed Juzt, is de grote man achter de tentoonstelling.

Dat laatste is niet toevallig. Als pedagogisch medewerker en activiteitenbegeleider was hij van november 1986 tot maart 2020 werkzaam bij De Krabbebossen, dat na verloop van tijd en via enkele fusies uiteindelijk transformeerde tot Juzt. Voor John Jacobs was het al in een vroeg stadium duidelijk dat het bewaren van de grote hoeveelheid historisch materiaal van belang was, zo maakt hij duidelijk. “Een belangrijk deel van dat materiaal was al beschikbaar. Mijn oud-collega Loes Gulickx had in de loop der jaren al heel wat spullen verzameld die in dozen waren opgeslagen. Hieronder fotokopieën van handgeschreven registers, waarin inschrijvingen en rekeningen werden genoteerd. Omdat veel dossiers in de loop der tijd zijn vernietigd, vormen deze registers voor veel oud-cliënten vaak het enige aanknopingspunt op het moment dat zij meer te weten willen komen over hun verblijf op De Krabbebossen. Het helpt bij een reconstructie en geldt eigenlijk als een niet-officiële nazorg. De Krabbebossen is voor veel mensen een stukje van hun leven geweest. Het is dan heel dankbaar om hen het ontbrekende stukje van de puzzel te kunnen bezorgen.”

Stichting

‘Bij het 75-jarig bestaan van De Krabbebossen maakte de toenmalige directeur van De Krabbebossen zich sterk voor de bescherming van al het historische materiaal,” vertelt John Jacobs. “Hier is uiteindelijk Stichting Erfgoed Juzt uit voortgekomen, een stichting die zich bezighoudt met het verzamelen en beschermen van het documentaire archief, beeldmateriaal, voorwerpen en verhalende geschiedenis van Juzt en haar rechtsvoorgangers. We beschikken over enorm veel materiaal, dat tegenwoordig is opgeslagen in een gebouw op het terrein van de voormalige jeugdzorginstelling Lievenshove in Oosterhout.”

Heftig

Een deel van het materiaal vormt de basis van de nu ingerichte expositie in De Weeghreyse, welke via een thematische indeling - kinderen, gebouwen, personeel, fusies, openingen en jubilea - in vogelvlucht de geschiedenis van De Krabbebossen belicht. “Van de start tot en met de jaren tachtig, want in verband met de privacy mag over de laatste periode niet te veel herkenbaar in beeld worden gebracht.” De titel van de tentoonstelling, ‘Van bleekneusje naar bengel’, dekt in een notendop de lading. Het in 1933 geopende kleuterhuis immers was, in een tijd met grote kleutersterfte, vooral bedoeld voor ‘bleekneusjes’ die in het sanatorium in Rijsbergen op krachten moesten komen. Aanvankelijk voor kinderen uit Brabant en later voor kinderen uit heel Nederland. “Gaandeweg echter kwam de ‘bengel’ centraal te staan,” weet John Jacobs. “Een liefdevolle betiteling om kinderen met vaak ernstige gedragsproblemen aan te duiden. Zeker op het laatst was De Krabbebossen wat dat betreft best heftig.”

Indruk

“Wat in de historie van De Krabbebossen de meeste indruk op mij heeft gemaakt? Vroeger werden kinderen er gewoon gedropt en stond, onder een strak regime, de groep centraal. Dat heeft tot traumatische ervaringen geleid, al ben ik ervan overtuigd dat ook toen met alle liefde en toewijding werd gewerkt. Alleen: het was anders. Vandaag de dag is er gelukkig aandacht voor het individu en wordt zorg op maat geboden.”

De tentoonstelling ‘Van bleekneusje naar bengel’ loopt nog tot en met zondag 12 september 2021. Surf voor meer informatie naar www.deweeghreyse.nl en www.erfgoedjuzt.nl.