Historische tiendpaal onthuld in Ritthem

VLISSINGEN - Aan de Moeringweg in Ritthem heeft wethouder Sal Cracau vorige week een historische tiendpaal onthuld. De tiendpaal is teruggevonden en teruggeplaatst door vrijwilligers van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland. In totaal zijn er in Zeeland nog zo’n honderd van deze achttiende eeuwse tiendpalen bewaard gebleven. Het merendeel - zo’n vijfennegentig - staat op Walcheren.

De Moeringweg, onder de rook van een Middelburgs bedrijventerrein, hoort officieel nog bij Ritthem en dus bij Vlissingen. Vrijwilligers van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland hebben er een hardstenen tiendpaal herplaatst die hier oorspronkelijk ook heeft gestaan. Er hebben flink wat tiendpalen gestaan op Walcheren. Het eiland was in 212 blokken verdeeld en op alle vier de hoeken van zo’n blok stond een hardstenen paaltje. Over elk blok werden ‘tienden’ geïnd; een soort kerkelijke belasting in natura. Boeren moesten tien procent van de oogst van het betreffende perceel afstaan.

Tiendrecht
Zoals veel tiendpalen was ook de paal aan de Moeringweg in Ritthem in de loop der tijd verdwenen. “Vaak gebeurde dat bij de herinrichting van het landschap,” weet Wim Roose, vrijwilligers bij de Stichting Landschapsbeheer Zeeland. “Dit soort palen zijn omstreeks 1759 neergezet. Ieder blok heeft een eigen naam en nummer en het is precies beschreven waar de palen overal stonden. In 1907 is het tiendrecht afgeschaft nadat boeren begonnen te klagen dat ze twee keer belasting moesten afdragen: aan de landeigenaar en aan de belastingdienst.” Bij de inundatie van 1944 en de daaropvolgende herverkaveling zijn de meeste tiendpalen verdwenen. “We kregen een tip dat deze in Sint Jansteen bij een boer terecht was gekomen. De grond hier is een keer afgegraven en zo is het paaltje daar verzeild geraakt. Het paaltje is aan de bovenkant wat beschadigd maar het nummer is nog heel goed leesbaar. Dat is voor ons belangrijk natuurlijk, want daaraan kunnen we zien waar de paal oorspronkelijk heeft gestaan.”

Klein erfgoed
Wethouder Sal Cracau sprak zijn waardering uit over de vrijwilligers van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland: “We zijn blij met de hernieuwde aandacht voor dit soort cultureel erfgoed. En zeker als je het verhaal erachter hoort, dan gaat het opnieuw leven. Als iemand interesse in de geschiedenis kan zoiets als dit net de aanleiding zijn om zich erin te gaan verdiepen.” Ook de Stichting Landschapsbeheer Zeeland is blij met de inspanningen van de vrijwilligers. “Klein erfgoed wordt vaak over het hoofd gezien,” sprak Sam Janse van de Stichting Landschapsbeheer Zeeland bij de onthulling van de tiendpaal. “Het heeft geen beschermde status en zo verdwijnen dit soort zaken stilaan. Maar juist omdat het landschap zo sterk verandert zijn dit belangrijke dingen.”

QR-code
Op een informatiebordje dat bij de tiendpaal is geplaatst wordt meer tekst en uitleg gegeven over de paal. Het betreffende blok stond vroeger bekend als ‘het natte tiendeke’ en lag middenin de ‘Zuydt-Wateringe’. Via een QR-code wordt verwezen naar een artikel op de website zeeuwseankers.nl waar meer te lezen is over de geschiedenis van de tiendpalen.