Goes Gezien, door Arends oog: ‘Een eeuw naar de bios!’

Leuk metselwerk wel, maar verder is dit niet zo’n spannende foto, helaas. Wel ontzettend spannend ging het er precies honderd jaar geleden áchter deze gevel aan toe. Op 5 november 1921 opende hier namelijk de eerste bioscoop van Goes met het vertonen van de Amerikaanse film ‘Het Verleden eener Vrouw’ uit 1919. Over deze film is verder niets bekend, dus gebruik uw eigen fantasie. Die fantasie moet echter wel zijn grenzen kennen, want de Goesche Courant verzekerde het publiek dat in de nieuwe bioscoop “alleen films gegeven worden, welke met godsdienst of eerbaarheid niet strijden.”

In de negentiende eeuw kon men de eerste films vooral zien op kermissen. In 1906 opende de eerste bioscoop in Nederland. Toen in 1921 deze in Goes verscheen, waren er in heel Nederland al tweehonderd. In hetzelfde jaar opende in Amsterdam de - volgens kenners - mooiste bioscoop van Europa: Tuschinski. De Goese bioscoop werd de Witte Bioscoop genoemd en stond in de Korte Vorststraat, pal achter waar - nog steeds – restaurant De Landbouw is, toen bekend als ‘melksalon’. Die ligging was niet toevallig, want C.J. van Liere, de eigenaar van De Landbouw, was een dynamisch ondernemer en had het perceel gekocht om er een bios te beginnen. De melk in de filmpauzes kon dus zo via achterdeuren naar het dorstige filmpubliek geoberd worden. Nog steeds hoort dit pand bij De Landbouw.

De Witte Bioscoop bleef tot in 1937 functioneren. Er waren toen zelfs even twee bioscopen in Goes, want Van Liere opende in 1933 in de Singelstraat het Grand Theater, waar nu de terrasingang van Slot Oostende is. Deze bios, met de kenmerkende brede toegangstrap, sloot in 1998 de deuren. Tot in 2007 beleefde Goes het bioscooploze tijdperk. Al ervaren sommigen dat tijdperk nog steeds, omdat de DaVinci Cinema in de Zeelandhallen ‘zo ver fietsen’ is. Een deel van de historische informatie in deze column komt overigens van de website goesdronk.nl, een aanrader voor nostalgische horecaliefhebbers.

Nog even terug naar het prille begin van de Goese bioscoophistorie. De Nieuwe Zeeuwsche Courant vernam begin april 1921 uit “de geruchten die zooal door de gemeente gaan”, dat er “een vasten bioscoop ofwel cinéma” in Goes zou komen en waarschuwde de lezer alvast: “Het feit, dat men het overal heeft over het bioscoopgevaar zegt in deze genoeg.” Gevaar staat vet gedrukt. We zullen gemakshalve maar aannemen dat het inmiddels geweken is.

Tekst en foto: Arend van der Wel