Schrijfsel burgemeester Dijksterhuis: Luctor et Emergo

In versnelde pas loop ik van mijn auto naar het gemeentehuis. In die paar meter word ik precies drijfnat. In mijn kantoor slaat de regen ongenadig hard tegen de ruiten en de wind giert langs het gebouw. Dit jaar is de watersnoodramp 70 jaar geleden. Op stormachtige dagen als deze denk ik automatisch aan die noodlottige nacht van 31 januari op 1 februari 1953. 

In het archief van het gemeentehuis vindt onze archivaris een groen mapje met vergeelde papieren. Het is een verslag van de watersnoodramp in Oudelande. “Slechts weinigen zijn die avond van 31 januari met een verontrust hart naar bed gegaan”, is een van de eerste onheilspellende zinnen.

Eerst worden de klokken geluid in het dorp, maar door de harde wind hoort niemand dat. Dan rijden er toeterend vrachtauto’s door de straten en dreunen mannen op deuren om de inwoners te alarmeren. Eerst denken mensen nog dat er brand is. Al gauw blijkt: de dijken gaan breken. Snel klimt een aantal mannen op vrachtwagens om naar de dijk te gaan. Binnen een paar minuten zijn ze alweer terug. Buiten het dorp komt het water hun al tegemoet. Er wordt beschreven hoe er met man en macht wordt gestreden om zoveel mogelijk mensen, dieren en spullen te redden van de verwoestende kracht van het water.

Die nacht gaat de geschiedenis in als de grootste Nederlandse natuurramp van de 20ste eeuw. De ramp kostte aan 1.836 mensen het leven. De schade aan huizen was enorm. En tienduizenden dieren verdronken in de enorme watermassa.

Het verslag eindigt met een kort stukje waarin de schrijver vertelt dat in Oudelande op het ‘Luctor’ altijd weer het ‘Emergo’ is gevolgd. Een verwijzing naar de Zeeuwse Wapenspreuk ‘Luctor et Emergo, dat ‘ik worstel en kom boven’ betekent. En terwijl ik mijn drijfnatte jas aan de kapstok hang, realiseer ik me dat de schrijver gelijk heeft gekregen. Het water is weg, de huizen herbouwd, de dijken verstevigd. De ramp was onbeschrijfelijk een drama, maar de mensen gaven de hoop niet op. Laat dat een les voor ons zijn.

Gerben Dijksterhuis
Burgemeester van de gemeente Borsele