Rubriek Goes Gezien: Het achtergelaten boek

In de zomer van 2021 verhuisde de openbare bibliotheek van de Oostwal naar de Kolveniershof. Duizenden boeken werden ingepakt, maar eentje – toch van flink formaat, niet over het hoofd te zien – werd vergeten. Of?

Het metalen kunstwerk naast de deur van de oude bieb heet ‘Boek’ of ‘Open Boek’ en is gemaakt door de Vlissingse kunstenaar Guido Eckhardt, die samen met anderen ook het monument ‘Vrouwen van Ravensbrück’ op het Museumplein in Amsterdam maakte. Eckhardt overleed in juni 2018; hij heeft dus niet meegemaakt dat zijn boek verweesd en ongelezen aan de Oostwal achterbleef. Het kunstwerk is gemaakt door leerlingen van de bedrijfsschool van de Apparaten- en Ketelfabriek (AKF, 1961-1996) aan de Houtkade. Afzender AKF staat helemaal links onderin te lezen, samen met jaartal en kunstenaar. Het opengeslagen boek werd onthuld door minister Elco Brinkman, toen hij in 1988 de gloednieuwe bieb opende. Hij deed dat door de laatste ‘letter’ uit de grote plaat te halen; die hadden de leerlingen expres nog een klein beetje vast laten zitten, zodat de cultuurminister hun werk netjes af kon maken.

Het boek is dus blijven hangen, niet bekend waarom. Niet omdat er aan de nieuwe bieb geen ruimte is, integendeel: het kunstwerk zou aan de Bleekveldkant van het gebouw waar de bieb op de begane grond zit, zelfs beter uitkomen dan op z’n huidige stek. Als je verhuist ook je naamplaatje en dergelijke meenemen – het komt wel voor. Kijk maar naar ‘Lezend meisje’, het beeld van Liesbeth Messer uit 1956, dat bij de oude Kloetingseschool stond, maar nu gewoon ook voor de nieuwe vestiging prijkt. Beide kunstwerken horen ‘onlosmakelijk’ bij het functionele gebouw waar ze letterlijk en figuurlijk mee verbonden zijn. Ze zijn er het boeg- of boekbeeld van, of je ze nu mooi vindt of niet.

De gemeente maakt ons rijke bezit aan ‘kunst in de openbare ruimte’ uiteraard openbaar. Tegenwoordig gebeurt dat heel eigentijds op Pinterest, ontdekte ik onlangs. En dat was even schrikken. Eckhardts kunstwerk staat er wel bij, maar onder het onderwerp Wolkenkrabber. Ik verzin dit niet. En: ‘zonder titel’, ook wonderlijk. ‘Lezend meisje’ staat er eveneens bij, netjes onder het onderwerp Boek (dat bestaat pinterestisch gezien dus wel), maar nog op de oude locatie (kniesoor). Ondertussen zijn we er met elkaar wel uit: de nieuwe bieb wil uiteraard geen wolkenkrabber aan de muur, logisch toch?

Tekst en foto: Arend van der Wel