Roncalli-leerlingen beleven 'besefmomentje' op oorlogsbegraafplaats

BERGEN OP ZOOM – Een 'besefmomentje'. Dat heeft Roncalli-leerling Jazzlin (14) als ze op de Canadese begraafplaats in Bergen op Zoom een witte roos legt bij het graf van een omgekomen soldaat. Precies daarom bracht Roncalli haar leerlingen naar de oorlogsbegraafplaats aan de Ruytershoveweg.

Eren en herdenken, onder dat thema denkt de stad Bergen op Zoom gedurende 2019 verschillende keren terug aan haar bevrijding, op 27 oktober 1944. “Wij willen met onze leerlingen stilstaan bij het feit dat zij niet zómaar in vrijheid kunnen leven en werken”, zegt Roncalli-rector Ludo Heesters, die advies inwon bij de Stichting Bevrijding Brabantse Wal. Op de oorlogsbegraafplaats leggen Roncalli-leerlingen een krans, in gezelschap van veteranen Frans van der Meeren en Attie Pot, de Syrische vluchteling Haytham Khansur en wethouder Barry Jacobs, die zelf ook Afghanistan- en Irakveteraan is. Dat maakt indruk.

Emotie

Het is doodstil als de veteranen salueren bij de krans. De leerlingen staan een respectvol stapje achter de oud-militairen, en als Roncalli’s JMC-klas een lied inzet uit de musical Oorlogswinter, is de emotie bijna voelbaar. Terug op school leggen Nikki (13) en Melany (13) uit hoe dat was. “Zoiets heb ik nog nooit gezien”, zegt Nikki, “ik was wel eens op een oorlogsbegraafplaats geweest, maar ik had er nog nooit iets gedaan, zoals vandaag.” Melany is verbaasd over de woorden van wethouder Barry Jacobs, die in zijn toespraak vertelt dat Canada geen dienstplicht kende, dus dat de militairen op de oorlogsbegraafplaats vrijwillig in dienst gingen en hun toekomst op het spel zetten voor de vrijheid van onbekenden in een ver, Europees land. “Ik kan me niet voorstellen hoe dat voelt”, zegt Melany, “ze waren nog zo jong.”

Ze waren nog zo jong, ook dat benadrukt wethouder Jacobs. “Deze militairen waren nog zo jong en stonden al voor zo’n belangrijke keuze. Jullie staan zijn ook jong en staan ook voor belangrijke keuzes, over je eigen toekomst, over wie je wordt en over hoe je je kunt inzetten voor vrede, vrijheid en veiligheid. In onze samenleving bestaan “bubbles” met denkbeelden die soms op gespannen voet met elkaar staan. Daarin schuilt het gevaar van conflict. Ik wil jullie uitdagen om na te denken over oplossingen, zodat we een fantastisch mooi land kunnen blijven waarin iedereen vrij kan zijn. Je staat niet elke dag stil bij de offers die de soldaten op deze begraafplaats brachten voor onze vrijheid en dat is maar goed ook. Vier het leven, maak er wat moois van. Een mooier eerbetoon kun je de helden die hier rusten niet geven.”

Indruk

Jazzlin denkt er overduidelijk over na als ze de roos bij het graf van korporaal A.D. Craig legt. Hij was nog maar 26 toen hij stierf. “Zo’n jong iemand”, zeg Jazzlin, “dat ik mijn vrijheid aan hem te danken heb en daardoor hier kan staan, dat is een besefmomentje.” Caroline Raaijmakers, die namens de Stichting Bevrijding Brabantse Wal het project Faces to Graves coördineert, herkent de emotie van Jazzlin. “Het besef dat hier echte mensen liggen, die een enorm offer hebben gebracht maakt indruk bij jongeren. Hoe integer en respectvol ze daarop reageren maakt indruk bij mij, ook vandaag weer.” Syriër Haytham Khansur woont sinds drie jaar in Nederland. Hij gaf een luxeleven in het door oorlog verscheurde land op om in Nederland veilig en vrij te kunnen zijn. In de gastlessen die hij op Roncalli geeft hamert hij erop: “Vrijheid is een drug: als je ervan hebt geproefd, wil je nooit meer zonder. Daarom is dit bezoek aan de Canadese begraafplaats zo belangrijk. Wij moeten zorgen dat onze bevrijders hun ziel behouden, want ze gaven ons vrijheid. Ik heb de keerzijde gezien en weet: we kunnen ons niet genoeg beseffen hoe mooi vrijheid is.”