Goes Gezien: Het ‘brutaaltje’ van Goes legt het loodje

Het ‘lelijkste gebouw van Goes’ gaat tegen de vlakte. U las het al vele malen of u aanschouwde het live, want sloopwerk trekt altijd veel hooggeëerd publiek. Het voormalige GAK-kantoor aan de Van de Spiegelstraat maakt plaats voor ‘comfortappartementen’. De media brachten dit nieuws steevast met ongeveer dit bijzinnetje: ‘het volgens velen lelijkste gebouw van Goes’. En voormalig wethouder Alssema zei in 2018 tegen Nu.nl: ‘Goes heeft niet zoveel lelijke plekken, maar dit stond zeker in de top drie.’ Je gaat bijna denken dat de kwestie nauwkeurig is onderzocht. Maar nee, er hebben geen verkiezingen, prijsvragen of onderzoeken plaatsgevonden. Het is gewoon zo!

In 1965 werd het gebouw in gebruik genomen. De PZC schreef over de ‘dominerende blokkendoos’ die ‘architectonisch een radicaal element’ in de gezellige omgeving was. Burgervader Huber sprak bij de opening echter over een ‘modern, licht en comfortabel gebouw’. Dat het GAK voor Goes had gekozen vanwege de centrale ligging in Zeeland, begreep de burgervader wel, maar speelde bij die keuze ook niet de taal van de Goese wapen- en troeteldieren mee? Gak, gak, gak! Door deze (burger)meesterlijke humor laten we ons natuurlijk niet afleiden van het gebouw zelf. Het is ontworpen door de Goese architect J.A. de Bruijne (1913-2005). Hij was er ook bij betrokken toen het gebouw in 1979 flink werd uitgebreid. Het zag er sindsdien qua vorm gevarieerder uit, maar het maakte nog steeds geen vrienden.

Tijdens de bouw schreef de PZC in februari 1965: ‘Vijftig betonnen buizen waren bij de aanvang van de bouw de basis.’ ‘Beton’ is in de volksmond over dit gebouw een dominant woord, evenals ‘grijs’. Toch zijn er ook flink wat bakstenen gebruikt en fleuren blauw en groen de grijsbruine boel op. Kortom, het gebouw heeft wel z’n best gedaan om leuk over te komen, maar tevergeefs. Het stond eigenlijk vooral op de verkeerde plek, pal naast de romantische ‘villa’ bijvoorbeeld. En het was een kind van zijn tijd, van het brutalisme als bouwstijl. De Zwitsers-Franse architect Du Corbusier werd de vader daarvan, toen hij sprak over ‘béton brut’ als belangrijk bouwmateriaal. Het gemeentehuis in Terneuzen is er een duidelijk voorbeeld van. Ook ons verdwijnende GAK-gebouw heeft brutalistische trekjes: simpel, blokachtig, ruw, groots, recht voor z’n raap.

Als u dit leest is het GAK-gebouw bijna een hoop puin. Rest dus nog de vraag welk gebouw nú het lelijkste van Goes is. Of zouden we ook zonder kunnen?

Tekst en foto: Arend van der Wel