Lezing 'Het Land van Gastel' over Nederlandse zouaven in Italië

OUD GASTEL - Op donderdag 22 november heeft Heemkundekring ‘Het Land van Gastel’ haar Algemene Ledenvergadering in Dorpsmuseum ‘In de Drie Snoeken’. Gewoontegetrouw volgt er na het vergadergedeelte een lezing. De heemkundekring heeft in de heer H. Wolfs een zeer deskundig spreker gevonden deze lezing te verzorgen. Het onderwerp van zijn lezing is: “Vechten voor de Paus: Nederlandse zouaven in Italië”

Als (gepensioneerd) leraar geschiedenis aan een middelbare school en vrijwilliger bij het ‘Nederlands Zouavenmuseum’ in Oudenbosch is de heer Wolfs zich gaan verdiepen in de geschiedenis van de pauselijke zouaven en de voorwerpen en documenten die in het museum worden geëxposeerd.

In zijn lezing zal hij ingaan op de Italiaanse eenwording, de RK kerk in Italië na de Franse Revolutie, de situatie van de Rooms-Katholieken in Nederland sinds 1848, het Mentana-vaandel dat vervaardigd is naar aanleiding van de slag bij Mentana in 1867 en nog meer. Het wordt allesbehalve een droog verhaal: anekdotes en beeldmateriaal gaan er voor zorgen dat het verhaal over de Zouaven ook in 2018 nog boeiend zal zijn.

Volgens de heer Wolfs is het goed om te weten dat in 1861 het Koninkrijk Italië werd uitgeroepen. Het nieuwe koninkrijk koos Rome als hoofdstad, hoewel Rome op dat moment nog onderdeel was van de Pauselijke staat. Het zal duidelijk zijn dat dit moest leiden tot een conflict tussen het jonge Italië en paus Pius IX. Duizenden geloofsgetrouwe katholieken trokken hierop naar Rome om de Pauselijke soevereiniteit te beschermen.

Een derde van deze katholieken – zouaven genoemd – was van Nederlandse afkomst. Zo’n 3000 mannen meldden zich aan. Oudenbosch vormde in de jaren 1864-1870 het verzamelpunt voor de Nederlandse zouaven. Hier kregen de zouaven training en werden ze voorbereid op hun reis naar Rome.

De heer Wolfs legt ook uit waar de naam zoeaven vandaan komt. De eerste vrijwilligers in het Pauselijk leger waren veteranen van het Franse vreemdelingenlegioen in Noord-Afrika. Ze werden gerekruteerd onder de soldaten van de Berberstam Zouaoua. Hiervan is de naam zouaaf afgeleid. Het waren uitstekende vechters en de naam zouaaf werd al snel een eretitel.

De zouaven vochten tegen Garibaldi, die een centrale rol speelde tijdens de Italiaanse eenwording. Een gecombineerd leger van Fransen en zouaven brachten Garibaldi’s soldaten een zware nederlaag toe tijdens de Slag bij Mentana. Uiteindelijk waren de zouaven toch niet opgewassen tegen de Italiaanse overmacht. Na verschillende aanvallen van het Italiaanse leger viel Rome op 20 september 1870. De overgebleven zouaven werden gevangen genomen en uiteindelijk naar huis gestuurd.

Veel Nederlandse zouaven raakten bij hun thuiskomst echter hun staatsburgerschap kwijt. De Nederlandse regering was namelijk van mening dat zij hadden gediend in vreemde krijgsdienst. Desondanks werden de Nederlandse zouaven als helden ontvangen door de katholieke gemeenschap.

De algemene ledenvergadering van de heemkundekring begint om 19.30 uur. Na een korte pauze, krijgt rond 20.15 uur de heer Wolfs het woord.

Heemkundekring ‘Het Land van Gastel’ begroet u graag op donderdag 22 november in Dorpsmuseum ‘In de Drie Snoeken’, Dorpsstraat 50 in Oud Gastel. De lezing is toegankelijk voor zowel leden als niet-leden. De toegang is gratis.