Industriegebied Moerdijk levert geen grote gezondheidsrisico’s op

ZEVENBERGEN – In opdracht van de gemeente Moerdijk heeft onderzoeksinstituut Nivel samen met de GGD, de huisartsen in Moerdijk en de Omgevingsdienst Midden- en West Brabant een groot onderzoek gedaan naar de gezondheidseffecten van de industrie op de bewoners over de periode 2017-2019. Wethouder Eef Schooneveld vatte het onderzoek samen met de opmerking dat het “goed wonen is in Moerdijk”. Het onderzoek was een herhaling van een vergelijkbaar onderzoek in de periode 2013-2015. In de uitkomsten van beide onderzoeken zaten geen significante verschillen. 

Dit positieve geluid van de wethouder komt door meerdere factoren. “Allereerst zien we dat de gezondheidsbeleving van de inwoners van onze gemeente overeenkomen met de klachten die bij de huisartsen gemeld worden. Vervolgens blijkt uit het onderzoek dat zware klachten zoals longkanker, leukemie, diabetes en COPD in Moerdijk niet vaker voorkomen dan in vergelijkbare gebieden, zoals Terneuzen en de IJmond. 

Maar omdat Moerdijk ook een groot agrarisch gebied is, is er ook vergeleken met gebieden in als de bijvoorbeeld de Waddeneilanden en Drenthe. Als je daarbij in ogenschouw neemt dat de industriële activiteit en het verkeer in de afgelopen jaren enorm is toegenomen dan is het prettig te horen dat de uitkomsten van het onderzoek vergelijkbaar zijn met het eerdere onderzoek.”

“Maar er zijn ook aandachtspunten die uit het rapport naar voren komen”, aldus hoogleraar en onderzoeksleider Michel Dückers van Nivel. “Want de kans op acute luchtwegproblemen, hoofdpijn, duizeligheid en moeheid komen in Moerdijk vaker voor. Een echte verklaring hiervoor is er niet te vinden op basis van de cijfers. Wel worden deze klachten het vaakst gemeld bij de huisarts in de periode nadat er een hoge concentratie van stoffen gemeten is die dit kunnen voorzaken zoals stikstof, fijnstof of vluchtige stoffen als bijvoorbeeld Benzeen en Tolueen.” Door de vergelijking te trekken met IJmond wil niet zeggen dat er in Moerdijk net zoveel gevallen van longkanker voorkomen als daar, daarvoor wijkt het aantal gevallen daar teveel af van het landelijk gemiddelde verduidelijkt Dücker desgevraagd.

Dit verband kon worden gelegd doordat de gegevens van huisartsen en de enquêteformulieren bij de inwoners naast meetgegevens gelegd konden worden van meetstations die hiervoor zijn opgesteld in de gemeente. Door het kunnen combineren van die gegevens is dit onderzoek een van de meest volledige onderzoeken op duit gebied in Nederland.

Enquête

Als we dieper inzoomen op het rapport en kijken naar de verschillende dorpskernen dan valt op dat ook daar geen significante verschillen zijn. “De klachten in de kernen direct rondom de haven en het industriegebied wijken niet af van de andere gebieden die daar verdere vanaf zitten”, aldus Dücker.

Een belangrijk onderdeel van dit onderzoek, en wat was toegevoegd ten opzichte van het eerdere onderzoek, was een enquête onder de inwoners van Moerdijk. De respons was 32% wat vergelijkbaar is net andere enquêtes op dit gebied waardoor het een goed beeld geeft aldus het rapport. “Wat opvalt uit de enquête is dat in de meeste plaatsen de inwoners hun gezondheid als (zeer) goed beoordelen en dat leefstijlpatronen, zoals roken en overgewicht kunnen worden uitgesloten als verklarende factoren voor het vaker voorkomen van acute luchtwegproblemen.”

Burgemeester Aart-Jan Moerkerke en wethouder Eef Schooneveld benadrukken bij de presentatie van het onderzoeksrapport dat de volksgezondheid belangrijk is voor de gemeente Moerdijk en dat ze de vinger aan de pols willen houden, maar ook verder blijven inzetten op de al opgestarte preventieakkoorden. 

Schooneveld: “Het is geruststellend dat ernstige aandoeningen hier niet vaker voorkomen dan in andere vergelijkbare gebieden. Maar het is ook jammer dat we niet kunnen achterhalen waar de klachten die wel vaker voorkomen vandaan komen, dat maakt het moeilijk om aan de juiste knoppen te kunnen draaien. Aan de ander kant worden er veel milieumaatregelen genomen die wellicht een positieve invloed kunnen hebben. Daarom gaan we de gemeenteraad ook vragen om dit onderzoek over een aantal jaar te herhalen zodat we de vinger aan de pols kunnen blijven houden.”

(Disclaimer: Dit onderzoek heeft weliswaar in 2020 plaatsgevonden maar gaat over de voorliggende jaren, invloed van Covid-19 is dan ook nog niet inzichtelijk - Red.)