Jannemarie Blok heeft verschillend gevoel bij Ramp en evacuatie

KRUININGEN - Jannemarie Blok-Dek is een van de vele mensen die door de Watersnoodramp in 1953  huis en haard moesten verlaten. Ze werd opgevangen door twee families in Heinkenszand. Terugblikken roept tegenstrijdige emoties op.

Voor Jannemarie Blok-Dek zijn de Watersnoodramp en evacuatieperiode verschillende verhalen met een tegengestelde lading. “Ik word er niet blij van om over de Ramp te praten”, zegt ze. “Er werd vroeger sowieso weinig over gesproken. De mensen zaten middenin de opbouw na de oorlog. Er heerste een mentaliteit van ‘niet zeuren, maar aanpakken’ en toen kwam daar die stormvloed overheen. Veel getroffenen dragen de sporen van die gebeurtenis, onzichtbaar voor anderen, nog steeds met zich mee.”

Schep In 1953 woonde de 15-jarige Jannemarie in de Slagveldstraat. “Die lag toen nog aan de buitenkant van Kruiningen, je zag de zeedijk vanuit ons huis zo liggen. Op die laatste dag van januari stormde het hevig. Mijn opa was extra waakzaam, omdat het water in de Schelde met eb niet voldoende wilde zakken. ’s Nachts om 2.00 uur begonnen de klokken te luiden en alle mannen moesten met een schep naar de dijk.”

Nevel Niet veel later stonden ze buiten toen iemand opmerkte dat hij mist zag boven de polder. Die nevel bleek een muur van water die in sneltreinvaart het land overspoelde. De dijk was doorgebroken… “Zo snel we konden, vluchtten we het huis van mijn opa en oma binnen. Uiteindelijk zaten we met zijn zevenen op de krappe zolder. Wat ik mij nog goed herinner, is het akelige gekrijs en geloei van dieren in nood op de boerderij naast ons. Eerst dachten we nog dat we snel gered zouden worden. We wisten nog niet dat overal in Zeeland dijken waren doorgebroken.”

Geluk Overdag worstelden ze zich bij eb naar het hoger gelegen gemeentehuis. “Het water kwam bij mij nog tot borsthoogte. Zo’n gebeurtenis bepaalt je hele leven je doen en laten… En dan hebben wij nog geluk gehad. Ik werd verschrikkelijk bang van water. Nog steeds durf ik niet te varen.”

Open armen De evacuatieperiode roept een heel ander gevoel op bij Jannemarie. Met haar ouders werd ze ondergebracht bij de familie Karelse in de Dorpsstraat in Heinkenszand. “We zijn echt met open armen ontvangen. De dag nadat wij aankwamen hadden ze voor mij al een fiets geregeld, zodat ik naar school kon in Goes! Dat terwijl we vreemden voor hen waren en zij het ook niet breed hadden.”

Sjoelbak Jannemarie was enig kind, maar het katholieke boerenechtpaar Karelse had drie inwonende zoons. “We hadden de grootste lol. Regelmatig kwam de sjoelbak op tafel of luisterden we op de radio naar de Bonte Dinsdagavondtrein. Het was daar echt een warm nest.” Na een maand of vier verhuisden Jannemarie en haar ouders naar het huis van de familie Stoop, ook in Heinkenszand. “Daar kregen we meer ruimte en konden we als gezin op onszelf zijn. Mijn moeder vond dat belangrijk, maar ik was liever bij familie Karelse gebleven!”

Reünie Helaas heeft Jannemarie geen contact meer met de mensen die haar en haar familie toentertijd zo hebben geholpen. “Een paar jaar na de ramp ben ik getrouwd en buiten de provincie gaan wonen. Pas jaren later kwam ik hier weer terug.” Jannemarie vindt het initiatief van de gemeente Reimerswaal om een reünie voor gastgezinnen en evacués te houden bij de herdenking op 1 februari een goed idee. “Maar veel mensen die onderdak gaven, zijn helaas al overleden. Toch is zo’n weerzien een mooie gedachte.”

Aanmelden Gastgezinnen die na de Watersnoodramp van 1953 evacués opvingen uit Hansweert-Oost, Krabbendijke, Kruiningen, Rilland-Bath, Waarde of Oostdijk kunnen zich tot 15 januarie aanmelden voor de reünie via gemeente@reimerswaal.nl.

BIJDRAGE JAN-KEES DE MEESTER