De uil als icoon voor een vitaal landschap

DINTELOORD - De Natuurwaardekaart uit het Natuurbeleidsplan van de gemeente Steenbergen geeft het behoud en versterking aan voor duurzame aanwezigheid van natuur en landschapsstructuur. Hierbij horen de steenuil en kerkuil. Hoe belangrijk deze vogelsoort is voor het gebied binnen Steenbergen, bleek maandagavond uit de lezing van Uilenwerkgroep Dinteloord en het Brabants Landschap.

In Dinteloord en omgeving zijn inmiddels zo'n 40 uilenkasten bevestigd. Hiervan is 40 procent bezet door de steenuil, die niet groter is dan een kauw en lijkt op een spreeuw met z'n gespikkelde verendek. "De kasten hangen buiten de bebouwde kom, vaak in schuren van boeren", vertelt Willem van Opdorp als voorzitter van de Uilenwerkgroep Dinteloord. Hij legt uit hoe een uilenkast in elkaar steekt en hoe de jonge steen- en kerkuiltjes een uitloop moeten hebben bij de kast en over een tak. "Anders vallen ze op de grond en ze moeten terug het nest in kunnen. Zo'n nest is niet schoon. Een uil doet er alles in van braakballen tot poep en insectenresten. Het stinkt heel erg."

Intensief

In Nederland komen zo'n zes uilsoorten voor. "Bosuilen zijn een predator voor kerkuilen en steenuilen", vertelt Jochem Sloothaak, coördinator Soortenbescherming Brabants Landschap. "Het jong van een bosuil wordt lang doorgevoerd door de ouders en blijft stil op de grond zitten. Laat zo'n bosuil gewoon zitten. De grootste uil is de oehoe. Deze eet alles wat ze kunnen pakken, van egels tot kauw en konijn. De velduil is afhankelijk van prooi op het land, maar de landbouwgebieden zijn te intensief geworden."

Bedreigd

Vanaf 1970 is het kerkuilwerk begonnen omdat deze uil met uitsterven bedreigd werd. Pas in 2003 kwamen er steenuilengroepen en in 2013 ontstond het Netwerk Uilenbescherming Brabant met inmiddels 75 actieve uilenwerkgroepen en een kleine 500 vrijwilligers. Het doel is om de uilensoorten te beschermen. Sloothaak: "Het ecosysteem wordt in toom gehouden. De uil zit in de top van het ecosysteem. Uilenverlies betekent landschapsverlies. Je kunt de uil zien als icoon voor een vitaal landschap. Buiten Nederland staan uilen ook op de Europese lijst als vogelsoort die met uitsterven bedreigd raakt." Tijdens de avond wordt duidelijk hoe groot het belang is van uilenbeschermers en hun inzet.

Uilenbescherming

Huidige webcamstudies hebben aangetoond welk gedrag er getoond wordt. "De mannetjes steenuil zorgt voor heel veel muizen in een broedperiode. Anders stopt ze met broeden. In de periode van jongen zijn rupsen en regenwormen heel belangrijk. Uit een webcamstudie weten we dat als jongen te veel muizen aangevoerd krijgen, ze dood gaan, omdat ze nog geen muizen kunnen eten. De ouders moeten dit fijner maken en is een voedselpatroon dat geleerd moet worden." Brabants Landschap spreekt van een olievlekwerking om verplaatsing van het steenuilgebied mogelijk te maken. "Onze erfvogelprojecten zijn er voor meer biodiversiteit. Bescherm je uilen, begin bij uilenbeschermers."