Zevenbergse waterpomp na 100 jaar weer terug op oude plek

ZEVENBERGEN – Als de werkzaamheden aan de Markt volgens plan verlopen, dan wordt de waterpomp in mei van dit jaar feestelijk in gebruik genomen. Hij is dan ruim een jaar uit de roulatie geweest omdat hij opgeknapt moest worden. Volgens Roy Donkers van R&R Grondwerken uit Langeweg is hij niet alleen in oude glorie hersteld maar is de pomp ook met de tijd meegegaan. Dat laatste betekent onder andere dat er met een druk op de knop water uit komt. Geen bronwater maar water uit de drinkwaterleiding die onder de Markt doorloopt.

DOOR TIES STEEHOUWER

Allemaal veranderingen maar de grootste verandering is dat hij weer op de oorspronkelijke plek is neergezet waar zijn voorganger rond 1850 in gebruik is genomen. Rond 1850 omdat de precisie datum daarvan niet meer is te achterhalen. Volgens de heemkundekring Willem van Strijen is hij bij monde van de secretaris van deze kring Ebo Roek gemaakt door Adriaan van Hekelen die leefde van 1785 tot 1855.

Schenking

De huidige pomp is geschonken door wijlen Geert Donkers, oprichter en directeur van De Zuid Nederlandsche Bronbemaling en Grondboringen BV in Langeweg. Dit was in 1990, ter gelegenheid van het 700-jarig bestaan van Zevenbergen. De pomp is een replica van de authentieke pomp die er tot 1924 heeft gestaan. Rocco en Roy Donkers, zoon en kleinzoon van Geert Donkers en eigenaren van R&R Grondwerken uit Langeweg, hebben de pomp in juni 2019 opgehaald om hem te restaureren. Maandag 2 maart is de pomp teruggeplaatst.

Restauratie

Ter plekke wordt nog de laatste hand gelegd aan de restauratie en de pomp wordt nog aangesloten op de elektriciteit. Bijzonder is dat er straks daadwerkelijk drinkwater uit de pomp komt: je kunt er bijvoorbeeld een flesje vullen. Rocco Donkers: "Dat gebeurd met een tiptoets en een computertje zorgt ervoor dat het systeem zo nu en dan wordt doorgespoeld om de legionella geen kans te geven". Zolang het horecaplein van de Markt (het deel van het plein tussen de Molenstraat en de Zuidhaven) nog niet klaar is, staat de pomp tussen bouwhekken om te voorkomen dat hij beschadigd raakt door de werkzaamheden. Als het plein straks klaar is, volgens planning begin mei, wil men vanuit de gemeente aandacht besteden aan de vernieuwde, werkende pomp.

Een stukje pomp geschiedenis

In het archief van de heemkundekring in Zevenbergen bevindt zich een ansichtkaart van de Markt in 1916. Daarop is goed te zien dat de gerenoveerde pomp zo te zien precies op de plek staat waar hij toen stond. Tussen 1990 en vorig jaar stond hij een stuk verder richting zuidoost op het parkeerterrein. Na de foto te hebben voorgelegd aan Roy Donkers reageert hij met "Mooi nu te zien dat de pomp nu op dezelfde plaats staat als vroeger". De familie Donkers ziet de pomp als een stukje familiegeschiedenis. Niet zo verwonderlijk omdat er drie generaties bij de pomp waren betrokken. Ebo Roek van de heemkundekring deed onderzoek naar de drinkwatervoorziening in Brabant n Zevenbergen. "Elk dorp in Brabant had nog lang zijn eigen brouwerij(en) en dus ook Zevenbergen. Dit omdat het oppervlaktewater niet drinkbaar meer was."

Regenwater

"In de 17de eeuw werd regenwateropvang voor drinkwater populair, ook in steden en dorpen. Tevens verschenen de eerste waterpompen in deze tijd. In eerste instantie vooral als gemeenschappelijke pomp op putten met relatief schoon water in steden en dorpen, de zogenaamde dorpspomp. In de 18de eeuw werden pompen echt populair, ook binnenshuis. Op het platteland had men vaak een regenput voor drinkwater en een gewone put voor het andere water".

Oudheidskamer

"In sommige keukens trof men dan ook dubbele pompen aan. In onze oudheidskamer staat in de keuken zo'n pomp. In deze periode werd overigens ook bier, als alternatief voor vies oppervlaktewater, deels vervangen door thee en koffie. Het origineel van de huidige Zevenbergse dorpspomp op de Markt, de mooiste en grootste van de zes die er in het begin van 19de eeuw in Zevenbergen stonden, werd gebouwd door Adriaan van Hekelen (1785-1855) op een put die uit de 16de eeuw zou dateren.[l]