Schoonrijden als kunst op de schaatsbaan

STEENBERGEN - In de maand december rijzen de kunstschaatsbanen als paddenstoelen uit de grond. In Steenbergen aan de Westdam staat het IJsfestijn om schaatsplezier te beleven. Maar schaatsen is niet zomaar een sport. Er bestaat ook schoonrijden, de oudste vorm van schaatsrijden in Nederland. Elly Adriaansen en Anneke Wensink uit Steenbergen beoefenen deze schaatssport naar hartenlust.

DOOR CLAUDIA KOOLE

Nederland schaatsland. Sinds 1909 kent ons land de Elfstedentocht, maar deze officiële tocht van zo'n 200 kilometer op natuurijs is in 1997 voor het laatste gehouden wat te wijten is aan klimaatverandering. Toch zit de winterse kou met het schaatsen op natuur- en kunstijs in het bloed van Nederlanders en wordt de oudste vorm van schaatsrijden, het schoonrijden, nog steeds beoefend. Hoewel er circa tien verschillende soorten schaatsen zijn, zijn schoonrijdschaatsen heel anders dan de schaatsen die gebruikt worden voor bijvoorbeeld ijshockysport of kunstschaatsen. Elly Adriaansen: "Schoonrijdschaatsen hebben in tegenstelling tot kunstschaatsen géén tandjes aan de voorkant. Er zijn klassieke schaatsen, maar deze worden niet meer gemaakt. Ik zelf schaats op een nieuwe versie die je onder je schoen klikt, zoals de klapschaats voor de lange baan."

Schoonrijdslag

Wat schoonrijden exact inhoudt, daar weten Elly Adriaansen en Anneke Wensink uit Steenbergen veel van. "Het is een sport die je het beste kunt vergelijken met zwieren of zoals ze in Brabant zeggen: buitenoverrijden", vertelt Elly. "Schoonrijden is de kleinste schaatsdiscipline van de KNSB. Deze sport is rond 1860 bedacht en het was een volkssport." Pas tussen 1900 en 1945 steeg de populariteit voor het schoonrijden waarbij interpretatieverschillen over de schoonrijdslag nog steeds gelden vandaag de dag. Dat weet Elly uit ervaring. "De èchte schoonrijdslag is moeilijk om onder de knie te krijgen. Deze beoefen ik recreatief en in wedstrijdverband."

Onderschroevers

Bij de Steenbergse Elly Adriaansen is het schaatsen met de paplepel ingegeven. "Ik kom uit een schaatsfamilie. Rond ons vierde jaar werden we door onze vader op schaatsbotjes gezet. Ik kom uit een gezin van acht kinderen. Wanneer we dat aardig onder de knie hadden, kregen we onderschroevers en zodra onze voeten waren uitgegroeid werden het kunstschaatsen." Nu gaat ze wekelijks met Anneke Wensink en nog drie andere personen uit Oudenbosch, Standaardbuiten en Made naar Dordrecht om te oefenen voor het schoonrijden. Deze vorm van schaatsen kan zowel als individuele sport of als teamsport worden gezien.

Streekdrachtengroep

"Ook in wedstrijdverband rijd je solo of met een partner. In een groep van zes personen kan ook. Dat heet formatie rijden. Dit wordt beoefend met een of twee stokken en is heel leuk om naar te kijken." Heel veel schoonrijders zijn er niet in Nederland volgens de cijfers van de Landelijke Vereniging van Schoonrijders (LVS) met zo'n 200 actieve schoonrijdschaatsleden. Vanaf de jaren '70 werd de Streekdrachtengroep opgericht die voor wat meer leden zorgde in die tijd. Bij verschillende gelegenheden wordt in streekdracht schoongereden. Iedereen kan eigenlijk deze vorm van schaatsen beoefenen. Elly Adriaansen: "Het is een sport die je tot zeer oude leeftijd kunt beoefenen. De gemiddelde leeftijd zit rond 67."

Aanmelden

"Voor mijzelf hoop in in de Hoofdklasse te kunnen blijven. Dit is op wedstrijdniveau het hoogst haalbare en daarin stappen te maken. Het is een gezonde bezigheid. Ik train met een heel gezellige groep. We lachen veel en iedereen helpt elkaar. Het is uitdagend, want de goede slag is heel moeilijk en daarvoor moet veel geoefend worden."

Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden via www.schoonrijden.nu of bellen naar 06-57934155. Iedere maandagavond wordt er geoefend in Dordrecht van 21.30-22.30 uur. "Iedereen mag gratis twee keer komen oefenen."